حضرت محمد(ص)فرمود:هر زنی که در مقابل بد اخلاقى هاى شوهرش بردبارى کند خدا ثواب آسیه دختر«مزاحم»را به وى عطا خواهد کرد.بحار ج 103 ص 247
نحوه شکایت ترک انفاق
تعريف نفقه زوجه
نفقه عبارت است از تأمين هزينه زندگي زن كه شامل خانه، اثاثيه منزل، غذا، لباس، دارو و درمان از زمان عقد دائم كه برعهده زوج مي باشد.
نفقه در قانون مدني اينگونه تعريف شده است :
مطابق قانون مدني ايران [1]: نفقه عبارت است از همة نيازهاي متعارف و متناسب با وضعيت از قبيل مسكن، البسه، اثاث منزل و هزينه هاي درماني و بهداشتي و خادم در صورت عادت يا احتياج به واسطه نقصان يا مرض.
ذات عقد نکاح رابطه زناشویی است.» زن بعد ازدواج باید از همسر خود تمکین کند. تمکین نیز دو شکل عام و خاص دارد و از نظر قانون جز در مواردی نادر زن حق تمکین نکردن از همسر خود را ندارد و اگر به دلایل غیرواقعی از این مساله سرپیچی کند، ناشزه تلقی و از دریافت نفقه محروم می‌شود. در مقابل چنین مساله صریحی مرد نیز باید نفقه همسر خود را تامین و به وی پرداخت کند و وسایل لازم برای زندگی او را فراهم کند. این دو مفهوم زندگی زناشویی همواره از سوی مردان و زنان مختلف مورد اعتراض و شکایت قرار می‌گیرد و بخش عمده‌ای از شکایت‌های خانوادگی به این موضوعات اختصاص دارد.
شکایت نفقه گذشته ، یکی از شکایت‌های طولانی و وقت‌گیر دادگاه‌های خانواده است که شاکی برای رسیدن به حق خود باید مراحلی طولانی را سپری کند. بنابراین ممکن است این پرسش برای عزیزانی که این مطلب را می خوانند پیش بیاید، زنانی که مدعی دریافت نفقه از همسر خود هستند و احتمالا به دلیل قطع نفقه در سختی و مشکل به سر می‌برند، باید تا چه زمانی متحمل سختی و مشکل باشند؟ آیا قانون می‌پذیرد که این زنان به دلیل تاخیر در دریافت نفقه دچار مشکلات مختلف درزندگی شوند؟ آیا راه‌حلی برای دریافت زودهنگام نفقه وجود دارد؟ قانون در این بخش برای حقوق زنان اهمیت خاصی قائل شده و این امکان را پیش‌بینی کرده است که در صورت پرداخت نکردن نفقه حال، زن می‌تواند در شکایتی مستقل با نام ترک انفاق نفقه حال خود را مطالبه و در صورت خودداری همسرش از پرداخت این نفقه، او را به دلیل این کار تحت تعقیب قرار داده و با شکایت کیفری او را راهی زندان کند.
ضمانت اجراي عدم پرداخت نفقه :
زني كه همسرش از پرداخت نفقه به وي خودداري مي كند، هم مي تواند شكايت كيفري كند و هم مي تواند دادخواست حقوقي ارائه نمايد.
شكايت كيفري :
نفقه مربوط به زمان حال از طريق كيفري قابل مطالبه و نفقه مربوط به گذشته با ارائه دادخواست حقوقي قابل پرداخت است.
ماده 642-هر كس با داشتن استطاعت مالي نفقه زن خود را در صورت تمكين ندهد يا از تأديه نفقه ساير اشخاص واجب النفقه امتناع نمايد، دادگاه او را از سه ماه و يك روز تا پنج ماه حبس محكوم مي نمايد. در شکایت کیفری مبنی بر عدم پرداخت نفقه، هزینه ی دادرسی به میزان مطالبه ی آن از طریق حقوقی نمی باشد و در واقع فاقد هزینه است و می توان در یک برگ عادی اعلام شکایت نمود و نیاز به دادخواست نیست. به محض اعلام شکایت به مجتمع محل،از طریق دادسرا شکایت نامه یا عریضه به مرجع انتظامی محل ارجاع واز آن طریق طرف مقابل که زوج می باشد احضار و پس از تحقیقات مقدماتی پرونده به دادسرا اعاده می گردد. قاضی دادسرا(دادیار)پس از مذاکره با طرفین و احراز واقعیت ادعای شاکی، با تفهیم اتهام به زوج و اخذ آخرین دفاع،پرونده را پس از تشریفات بعدی(صدور قرار تامین-قرار مجرمیت-اظهار نظر دادستان-صدور کیفر خواست)به دادگاه ارسال می دارد.
دادخواست حقوقي مطالبه نفقه :
چنانچه زني بخواهد نفقه ايام گذشته خود را طلب كند، فقط با ارائه دادخواست حقوقي مي تواند آن را دريافت نمايد
زنان چه هنگامی شکایت ترک انفاق می‌کنند؟
در بیشتر موارد زنان هنگامی به سراغ شکایت کیفری نفقه می‌روند که از سوی همسرانشان از خانه بیرون شده‌اند یا این که با وجود زندگی در خانه همسرشان، مرد به او نفقه نداده و او را رها کرده است. در چنین شرایطی زنان می‌توانند با مراجعه به دادگاه‌های کیفری محدوده سکونت خود این شکایت را مطرح کنند
راه‌های اثبات شکایت ترک انفاق چیست؟
در این شکایت نیز مانند هر نوع شکایت دیگری زن به عنوان خواهان (شاکی) باید وقوع جرم ترک انفاق را اثبات کند. راه‌های اثبات هم مانند شکایت‌های دیگر شیوه‌هایی کاملا مشخص است. مثلا در مواردی که زن مدعی است همسرش او را از خانه بیرون کرده یا مدتی است به او نفقه نداده، این مساله در صورتی برای دادگاه اثبات می‌شود که یا همسر زن در محضر دادگاه به این مساله اقرار کند و این اتهام را بپذیرد یا این که شهود معرفی شده از سوی زن به دادگاه این موضوع را تایید کنند. شاهدان هم شرایط خاصی دارند. مثلا آنها باید به اتفاقی که رخ داده اشراف کافی داشته باشند و ضمنا از بستگان و اقوام زن هم نباشند. رعایت دیگر شرایط شهود هم از مواردی است که برای زنان دردسر کمتری ایجاد می‌کند. این که شهود باید کارت شناسایی معتبر یا شناسنامه داشته باشند که در دادگاه احراز هویت شوند. شهود هم معمولا به این مساله شهادت می‌دهند که از وضعیت زندگی خواهان مطلع هستند و می‌دانند او به دلیل پرداخت نکردن نفقه از سوی همسرش در سختی و مشکل به سرمی برد.
ترک انفاق ازجمله جرایم مستمر به شمار می‌آید و معنی این حرف این است که این جرم به دفعات قابل شکایت کیفری است در مواردی هم که شهود حاضر به حضور در دادگاه و ادای شهادت نباشند، دادیار پرونده دستور می‌دهد تا کلانتری محل تحقیقات مورد نیاز را تکمیل و پرونده را برای دادسرا ارسال کند. البته همه این موارد بسرعت صورت می‌گیرد تا در حداقل زمان ممکن پرونده تکمیل و درباره آن اظهارنظر شود.البته پیگیری شاکی هم سبب می‌شود زودتر به پرونده رسیدگی و درباره آن تصمیم‌گیری شود. تا زمانی هم که پرونده‌ای تکمیل نشود، دادسرا نسبت به آن تصمیم‌گیری نمی‌کند.
راه های اثبات پرداخت نفقه
مردان پس از احضار به دادسرا معمولا در پاسخ به این پرسش که آیا اتهام مذکور را می‌پذیرید؟ چند موضعگیری مشخص دارند.
عده ای از آنها اعلام می‌کنند این ادعا را قبول دارند؛ اما در مقابل همسرشان هم از آنها تمکین نکرده است. آنها دلایلی را هم برای تمکین نکردن همسرشان عنوان می‌کنند، ممکن است در چنین موردی مرد حاضر به پرداخت نفقه به همسرش باشد و ممکن است به دلیل تمکین نکردن این پرداخت را انجام ندهد.
عده ای دیگر عنوان می‌کنند این اتهام را می‌پذیرند و حاضر به پرداخت نفقه همسر خود هستند. در چنین حالتی دادگاه با ایجاد صلح و سازش میان طرفین و در نهایت دریافت تعهدنامه از مرد، اقدام به بستن پرونده می کند.
دسته سوم مردها مدعی می‌شوند نفقه را پرداخت کرده‌اند؛ اما زن دلایلی را عنوان می‌کند که این ادعا را رد می‌کند. در چنین موردی بسته به نظر دادیار، پرونده با صدور قرار برای دادگاه ارسال می‌شود. این قرار ممکن است قرار الزام به حضور، قرار کفالت و قرار وثیقه باشد. به این ترتیب پرونده برای تصمیم‌گیری در اختیار مقام قضایی قرار می‌گیرد.
گروه دیگری از مردان نیز با ارائه دلایل و مدارک کافی از خود رفع اتهام می‌کنند که در چنین موردی دادگاه برای مرد قرار منع تعقیب صادر می‌کند که البته این قرار به معنای بی‌گناهی مرد از سوی دادگاه است، اما در صورت اعتراض زن قابل رسیدگی می باشد.
ترک انفاق جرمی که استمرار دارد
ترک انفاق ازجمله جرایم مستمر به شمار می‌آید و معنی این حرف این است که این جرم به دفعات قابل شکایت کیفری است. «مثلا اگر مردی نفقه خرداد ماه همسر خود را ندهد و طی شکایت این نفقه را در دادسرا یا دادگاه از همسرش اخذ کند، او می‌تواند پس از این شکایت بلافاصله شکایتی برای دریافت نفقه تیرماه خود نیز مطرح کند
چند راه‌حل برای جلوگیری از طرح شکایت ترک انفاق از سوی زنان علیه مردان
اگر زنی در پی مشاجره لفظی به حالت قهر خانه را ترک کرد، مرد بهتر است مبلغی پول که در حد و اندازه نفقه کفایت کند، با قید «بابت نفقه» به حساب همسرش بریزد و این فیش را نزد خود نگه دارد. شکل دیگر دادن پول به همسر هم ارسال آن از طریق پست بانک است که می‌تواند بعدا مورد ادعای مرد واقع شود. شکل سوم نیز این است که مرد از همسر خود بابت پولی که به وی می‌دهد رسید بگیرد.
گاهی ممکن است مردان پس از شکایت ترک انفاق منزل مسکونی نامناسبی را برای همسر خود تهیه کنند و در دادگاه با معرفی این منزل، خواستار تمکین همسر خود شوند؛ اما منزل مسکونی باید شرایط مناسب زندگی را داشته باشد و اگر فاقد این ویژگی باشد، تصمیم‌گیری دادگاه به ضرر مرد خواهد بود.
یکی از شیوه هایی که در زمان بروز اختلاف خانوادگی می تواند مانع از شکایت های دیگر شود، ارسال اظهارنامه از سوی زن و مرد برای یکدیگر است. ارسال اظهارنامه یکی از رکن های طرح دعوی است و زن و مرد در هنگام بروز اختلاف خانوادگی با تهیه و ارسال اظهارنامه می توانند مانع از شکایت طرف مقابل بابت نفقه یا تمکین شوند.
چگونگي محاسبه ميزان نفقه :
ضابطه موجود در تعيين ميزان نفقه، بر مبناي شئونات خانوادگي زن، عرف و عادت ساكنان هر منطقه و وضع مالي مرد، مي باشد و در صورت عدم توافق زوجين در ميزان نفقه، دادگاه به تعيين ميزان آن اقدام مي نمايد.
شرايط پرداخت نفقه :
به محض اين كه عقد ازدواج صورت پذيرفت و زوجين زندگي زناشويي خود را آغاز نمودند، شوهر مكلف به پرداخت نفقه است. البته زوجه در صورتي مستحق نفقه است كه از همسر خود تمكين نمايد.
تمكين به معناي اطاعت زن از شوهر در اداي وظايف زوجيت، حسن معاشرت و سكونت در منزل شوهر است. به زني كه از همسرش در مفهوم خاص و عام اطاعت ننمايد «ناشزه» گويند.
ماده 1108-هرگاه زن بدون مانع مشروع از اداي وظايف زوجيت امتناع كند، مستحق نفقه نخواهد بود.
ترك منزل از ناحيه زوجه و تعليق نفقه :
زوج وظيفه دارد كه در حد توانش منزلي مستقل و متناسب با شئونات زوجه فراهم نمايد. حال اگر اين منزل از جنبه شئونات اجتماعي مطابق حال زن باشد ولي به سر بردن در آن منزل موجب شود كه احتمال ضرر و زيان شرافتي يا بدني (آزار و اذيت) زوجه برود، خروج وي از منزل «نشوز و عدم اطاعت» محسوب نميگردد و نفقه تا زمان برطرف شدن مشكل به وي تعلق خواهد گرفت.
ماده 1114 قانون مدني-زن بايد در منزلي كه شوهر تعيين مي كند سكني نمايد مگر آنكه اختيار تعيين منزل به زن داده شده باشد.
ماده 1115 قانون مدني-اگر بودن با شوهر در يك منزل متضمن خوف ضرر بدني يا مالي يا شرافتي براي زن باشد، زن مي تواند مسكن عليحده اختيار كند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور، محكمه حكم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام كه زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه برعهده شوهر خواهد بود.
.
نفقه در مدت عقد و قبل ازدواج :
در مدت فاصل ميان عقد و انجام ازدواج، نفقه اي به زن تعلق نمي گيرد مگر اينكه زن جهت شروع به زندگي اعلام آمادگي كرده باشد ولي مرد از بردن همسرش خودداري نمايد كه در اين صورت زن مستحق دريافت نفقه مي باشد. در اين صورت زوجه بايد بتواند ادعاي خود را ثابت نمايد يعني يا بايد به نزديكترين مجتمع قضايي محل سكونت خود مراجعه، سه برگ اظهارنامه دريافت و آمادگي خود را اعلام نمايد يا اينكه چند نفر را به شهادت بگيرد و استشهاديه اي تنظيم نمايد.
نفقه زوجه در زماني كه وي تمكين را منوط به پرداخت مهريه نموده است :
به زني كه بعد از عقد، شروع به زندگي زناشويي و رفتن به خانه شوهر را منوط به پرداخت مهريه نمايد، نفقه تعلق مي گيرد و مرد مكلف است نفقه وي را بپردازد.
ماده 1085 قانون مدني-زن مي تواند تا مهر به او تسليم نشده، از ايفاي وظايفي كه در مقابل شوهر دارد امتناع كند مشروط بر اينكه مهر او حال باشد و اين امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.
نحوه پرداخت نفقه پس از طلاق :
در طلاق رجعي در زمان عده (سه ماه و 10 روز پس از ثبت طلاق)، مرد بايد به همسرش نفقه بپردازد و اگر طلاق به لحاظ عدم تمكين و عدم اطاعت زوجه صادر شده باشد، نفقه اي به وي تعلق نمي گيرد. در طلاق بائن و در فسخ نكاح نيز نفقه اي به زن پرداخت نمي شود.
ماده 1109 قانون مدني-نفقه مطلقه رجعيه در زمان عده برعهده شوهر است مگر اينكه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد ليكن اگر عده از جهت فسخ نكاح يا طلاق بائن باشد، زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل از شوهر خود كه در اين صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.
نفقه در عده وفات :
به موجب اصلاحي سال 1381 قانون مدني-در عده وفات نفقه زن در صورت مطالبه از اموال كساني كه پرداخت نفقه به عهده آنهاست تأمين مي گردد.
نفقه در عقد موقت (صيغه) :
در صورتي كه زني به عقد موقت مردي درآيد و به زبان عاميانه صيغه وي گردد، نفقه به وي تعلق نمي گيرد مگر اينكه آنان توافق به پرداخت نفقه كرده باشند.
ماده 1113-در عقد انقطاع، زن حق نفقه ندارد مگر اينكه شرط شده يا آن كه عقد مبني بر آن جاري شده باشد.
نظرات شما عزیزان:
آمار
وب سایت:
